ỌNỌDỤ ABỤ NTỌAJA N’EMUME ACHỤMNTA N’ỌMABALA

Abstract

Edemede nchá»cha a lebara anya n’abụ ntá»aja na á»ná»dụya n’emume achụmnta n’Ọmabala. Ihe mkpalitere mmụỠomenchá»cha o ji bagide edemede nchá»cha a bụ ka e wee si na ya kpá»ghachi echiche ndị mmadụ azụ n’ebe abụ ntá»aja a na-ezipụta n’emume achụmntae ji wee mara ndị Ọmabala dị n’ihi na á» na-anyụzị ka á»kụ. Ihe wetara ajá»á»ná»dụ bụ mgbanwe batara n’usoro obibi ndịỌmabala n’oge ugbu a. Ọ bụ nkwenye á»dịnala Igbo na mgbe á» bụla a bụrụ abụ ntá»aja, ma á» bụ kwuo ya ekwu n’á»ná»dụ kwesiri ekwesi, na ihe e ji maka ya wee na-abụahụ na-abịa na mmezu. N’abụ ntá»aja e ji achụnta n’Ọmabala e zipụtara n’edemede a, e si na ya wee gosi mkpa á» n’etiti ndị nta, nke mere na emume achụmnta n’Ọmabala ezughi oke ma e wezuga abụ ntá»aja a. A ká»wara abụ ntá»aja e ji achụ nta e dere n’edemede a, site n’igosipụta echiche pụtara ihe na ya iji mee ka o doo anya ma nye nghá»ta nke ga-enye aka ime ka usoro obibi ndụ ndị n’oge gboo n’Ọmabala ghara ifunahụ á»gbá» a na á»gbá» na-abịa n’ihu. Ọ bụ n’agụmagụ á»dịnala ka e mere nchá»cha a ma were atụtụ agụmagụ a naakpỠ“Atụtụ Mkpá»ghaobi†wee tụchaa ya. Ụdịdị nchá»cha a bụ nke si n’ihe a hụrụ n’anya na n’ịgba ajụjụ á»nụ. A há»á»rá» á»tụtụ ndị nta na ndị mmadụ maara ihe banyere emume ntá»aja n’obodo dị na mpaghara Ọmabala ma gbaa ha ajụjụ á»nụ. Ebe á»zá» e si nweta ihe e dere n’edemede a bụ n’á»baakwụkwá». N’ikpeazụ, a tụchara ụsa e si n’ụzá» ndị a weta nke e si na ha chá»pụta na achụmnta nwere emume nke e si na ya abụ abụ ntá»aja, iji nweta ihuá»ma n’aka mmụá»á»ma ndị na-eme ka ebumnuche dịnta ji baa n’á»hịa nta pụta ihe. E jikwa ya arịá»ta ike nchedo ma bụrụ kwa nke e ji eme ka ajá»mmụỠna ajá»anụ ghara inye dinta nsogbu. Mmụá»á»ma ndị ahụ a na abụrụ abụ ntá»aja n’emume achụmnta n’Ọmabala gụnyere: Chukwu, chukwuoke, ikenga na á»gwụ. Edemede nchá»cha a ga-abara á»haneze uru, á» kachsị ndị nwere mmasị n’emume á»dịnala na abụ ntá»aja uru.