NTỤTEGHARỊ EZI AGWA NA ỌDỊBENDỊ NDỊ IGBO: ỌRỤ DỊ OKE MKPA

Abstract

Agbụrụ á» bụla dị n'ụwa nwere usoro obibi ndụ ha nke e nwere ike ịkpá» á»dibendị. Usoro obibi ndụ a metụtara ihe niile gbasara otu agbụrụ nke gụnyere nkwenye, nsirihụ ndụ, akparamagwa, ihe oriri, asụsụ, ụzá» mkpata akụ, arụ na nsá»ala na ihe ndị á»zá». N'ihi mmeká»rịta obodo na obodo na ngwaká»rịta á»dịbendị dị iche iche site na mmepe na aká»rá»ngwa á»gbaraá»hụrụ dị iche iche, á»tụtụ agbụrụ na-atụfu á»dịbendị ha werezie á»dịbendị agbụrụ á»zá» dochie anya nke ha. Agbụrụ Igbo ketere oke na nsogbu dị otu a. Ka á» dị taa, otụtụ ihe e jiri mara ndị Igbo na-efunyụ anya. Nke a butere nsogbu dị iche iche a na-ahụ n'ebe dị iche iche n'ala Igbo dị ka: ịgba mgbere mmadụ, igbu mmadụ dị ka á»kụká», ịkpata ego n'ụzá» dị iche iche já»gburu onwe ha, fá»nfá»ju akpa, tigbuo na zá»gbuo ụdị a na-ahụ anya na ụdị anaghị ahụ anya; mmegbu na mmetá» ndị á»zá» ga. E bu n'obi ịchá»pụta ihe butere á»ná»dụ dị otu a nakwa etu a ga-esi belata ma á» bụ gbochie ya. E sitere n'ịgba ajụjụá»nụ akwadoghi akwado nakwa nleru anya chá»pụta na e nweghi afá» ojuju na oke á»chịchá»; ịchỠịba á»garanya taa na echi; enweghi ugwu na nsá»pụrụ nye omenala ndị Igbo so ebute nsogbu ndị e metụrụ aka. Edemede a na-akpá» oku ka ndị Igbo leghachianya azụ, chegharịa uche ha, hụta na o nweghi uru dị n'itufu á»dịbendị ha; ka a malite iweghachi ezi agwa na á»dịbendị ndị Igbo nke a na-echefuzi echefu. A tụpụtaziri ihe ndị a ga-eme ka e megharịa á»dachi.